Proteus view menüsü kullanımı

Proteus Design Suite  program eğitimi

Proteus Design Suite program training 

GRAFİK PENCERESİ

 Şekil 5.3: Grafiğin büyütülmesi 

Simülasyon başlatılıp tasarım alanında istenilen boyutlarda grafik çizdirildikten sonra; zoom yapılarak görüntüsü büyütülüp detaylı inceleme yapılabilir. Grafiğin görüntüsünü büyütmek için, tasarım alanında bulunan grafiğin üzerine fare göstergesi ile gelinerek, sağ butona basılır. Açılan menüden (şekil 5.3) “Maximize (Show Window)” seçilirse grafik, ekranı kaplayacak şekilde bir sekme halinde büyür. Bu grafik sekmesinin kendine ait bir menüsü ve araç düğmeleri vardır (Şekil 5.4).

Şekil 5.4: Grafiğin büyütülmüş hal 

“File” Menüsü

 Şekil 5.5: “File" menüsü  

Bu menü, Proteus programının “File” menüsüdür. Tek fark, grafik büyütülünce bu menü altına şekil 6.5’de görüldüğü gibi “Close Graph” seçeneği eklenmiştir.
Print Design: Bu seçenek çalıştırıldığında, karşımıza gelen pencere kullanılarak gerekli ayarlar yapıldıktan sonra grafik kağıda aktarılır.
Printer setup: Yazıcı ayarları yapılır.
Export Graphics: Grafiği bir dosya olarak kaydetmek için kullanılır. Şekil 5.5’de görüldüğü gibi, bu seçeneğin alt seçenekleri vardır ve resim dosyası formatını seçmek kullanıcının tercihindedir.

Close Graph: Grafik penceresini kapatır. Kısayol tuşu “Esc” tuşudur.


“View” Menüsü

 Şekil 5.6 : “View” menüsü 

“View” menüsü seçenekleri şekil 5.6’da gösterilmiştir.
Pan Graph Left: Grafiği sola doğru kaydırır. Kısayol tuşu “Page-Up” tuşudur.
Pan Graph Right: Grafiği sağa doğru kaydırır. Kısayol tuşu “Page-Down” tuşudur.
Zoom İn: Grafiği daha ayrıntılı incelememiz için yatay ve dikey eksen aralıklarını küçültür. Kısayol tuşu “F6” tuşudur.
Zoom Out: Daha önce küçültülmüş olan yatay ve dikey eksen aralıklarını büyütür.
Zoom To View Entire Sheet: Grafik ilk görüntüsüne döner. Kısayol tuşu “F8” tuşudur

Zoom To Area: Bu seçenek çalıştırılır ve sonra grafik üzerinde bir alan belirlenirse, o alanın görüntüsü büyütülür. Kısayol tuşu “F7” tuşudur

Graph” Menüsü

 Şekil 5.7 : “Graph” menüsü

Graph” menüsü seçenekleri şekil 6.7’de verilmiştir.
Edit Graph: Grafiği düzenlemek için kullanılır. Kısayol tuşu “Ctrl+E” tuşlarıdır.
Add Traces: Grafikte gösterilmek üzere yeni sinyal tanımlamak için kullanılır. Kısayol tuşu
“Ctrl+A” tuşlarıdır.
Simulate Graph: Grafiği simüle etmek için kullanılır. Kısayol tuşu “Space” tuşudur.
View Simulation Log: Grafik simülasyonu ile bilgiler veren “SIMULATION LOG" penceresini çağırır. Kısayol tuşu “Ctrl+V” tuşlarıdır.
Export Graph Data: Bu seçenek grafiğin zamana bağlı olarak, matematiksel verilerini bir dosya  olarak kaydetmek için kullanılır.
Clear Graph Data: Bu seçenek grafik ekranını temizler. “Graph - Simulation Graph” seçenekleri ile grafik tekrar çizdirilebilir.

“Options” Menüsü

Şekil 5.8 : “Options” menüsü

Set Graph & Trace Colours: Grafik ile ilgili renk ayarlarını yapmak için kullanılır.
Set Sheet Sizes: Grafiğin boyutları inch olarak ayarlanır.
Set Animation Options: Programın animasyon ayarlarını yapmak için kullanılır.
Set Simulator Options: Simülasyon ayarlarını yapmak için kullanılır.

“Help” Menüsü

Bu menü yardım menüsüdür ve Schematic Capture (ISIS)’ın yardım menüsü ile aynıdır. Bu menü ile ilgili ayrıntılı bilgiyi Bölüm 2.3.11’deki “Help” menüsü açıklamalarından edinebilirsiniz.










5.3.        ARAÇ DÜĞMELERİNİN GÖREVLERİ

	Edit Graph: Grafiği düzenlemek için kullanılır.
	Add Traces: Grafikte gösterilmek üzere yeni sinyal tanımlamak için kullanılır.
	Simulate Graph: Grafiği simüle etmek için kullanılır.
	Pan Graph Left: Yatay ekseni sola kaydırır.
	Pan Graph Right: Yatay ekseni sağa kaydırır.
	Zoom İn: Grafiği daha ayrıntılı incelememiz için, yatay ve dikey eksen aralıklarını küçültür. Görüntüyü yaklaştırır.
	Zoom Out: Daha önceden küçültülmüş olan yatay ve dikey eksen aralıklarını büyütür. Görüntüyü uzaklaştırır.
	Zoom To View Entire Sheet: Grafiğin boyutu ilk görüntüsüne döner.
	Zoom To Area: Bu düğmeye tıkladıktan sonra grafik üzerinde bir alan belirlenirse, o alanın görüntüsü büyütülür.
	View Simulation Log: Grafiğin “Simulation Log” penceresini çağırır.

UYGULAMA: Opamp’ın Tersleyen Yükselteç Olarak Kullanılması

Bu uygulamada 741 opamp entegresi ile tersleyen yükselteç devresi oluşturulacaktır. Bu sinyallerin giriş ve çıkış grafikleri çizdirilecektir. Aşağıda verilen işlem basamaklarını adım adım yapınız.
1.Kütüpheneden “OPAMP ve RES” komponentlerini çağırınız ve tasarım alanına şekil 5.9’da verilen devreyi kurunuz.

Şekil 5.9: Uygulama için hazırlanan devrenin şeması

2.R1 direncinin girişine bağlanan sinyal üreteci “SINE” , yani sinüsoidal sinyal veren üreteçtir. (Bu üreteci tasarım alanına getirmek için, 

düğmesine basınız ve eleman kutusu içerisinde listelenen generators (üreteçler)'den SINE’yi seçip tasarım alanına taşıyınız.)

3.Devre çıkışında bulunan ok işaretli komponent, gadgets (aygıtlar) araç çubuğu üzerinde bulunan 


(Probe Mode) düğmesine basılıp malzeme kutusundan VOLTAGE seçilerek, fare göstergesi tasarım alanına götürülüp sol butona basılarak elde edilmiştir. Zaten grafiğimizde çıkış sinyalini çizdirirken bu probdan faydalanacağız. Bu sebeple ölçüm noktalarına prob bağlanır.
4.Fare göstergesi ile “SINE” üretecinin üzerine gelip iki kere ardı ardına sol butona basıp-bırakınız ve üretecin
düzenleme penceresini çağırınız. Bu pencerede şekil 5.10’da verilen değişiklikleri yapınız. (Üretecin ismini “giris”, “Amplitude: 500m” ve “Frequency (Hz) : 1k” olarak değiştiriniz.)

Şekil 5.10: Sine üretecinin düzenleme penceresi. 

5.Yine fare göstergesi ile çıkışa bağlanan voltaj probunun üzerine geliniz ve iki kere ardı ardına sol butona basıpbırakarak, karşınıza gelen düzenleme penceresinden yalnızca ismi “çıkış” olarak değiştiriniz.
6.Diğer devre elemanlarının da değerini şekil 5.9’da verildiği gibi düzenledikten sonra grafiğimizi oluşturmaya başlayabiliriz.
7.Gadgets (aygıtlar) araç çubuğunda bulunan

(graph) düğmesine basınız ve şekil 5.1’de gösterildiği gibi eleman kutusunda listelenen grafik türlerinden “ANALOGUE” grafiğini seçiniz.

8.Fare göstergesini tasarım alanına götürünüz. Grafiği nereye oluşturmayı düşünüyorsanız, o yerin sol üst noktasına gidiniz, farenin sol tuşuna basıp-bırakınız ve çapraz bir şekilde (blok oluşturur gibi) sağa doğru sürükleyiniz.
Grafiğinizin bitiş noktasına geldiğinizde sol tuşa bir kere daha basıp-bırakınız.
9.Bu işlemden sonra içi boş olan bir grafik komponenti tasarım alanınızda oluşturulmuş olacaktır. Bu grafikte X ekseni zamandır. Bu grafiğin X eksenini istediğimiz sürede bitmesi için ayarlayabiliriz. Hatırlayacağınız gibi devre girişine uyguladığımız sinyalin frekansı 1KHz idi, yani 1 saniyede 1000 kere değişim yapmakta.
Dolayısıyla bu 1000 değişim bu grafik boyutları için uygun değildir. Bu nedenle X ekseninin bitimini 1ms olarak değiştirmemiz yerinde olacaktır.
10.Menü çubuğundan “Graph - Edit Graph” seçeneklerini çalıştırınız. Karşınıza gelen grafik düzenleme penceresinde, stop time kısmında şekil 5.11’de gösterilen değişiklikleri yapınız ve “OK” düğmesine basınız. (Zamanın bitiş noktasını 1ms olarak değiştiriniz.)

Şekil 5.11: Grafik düzenleme penceresi

11.“Graph - Add Trace” seçeneklerini çalıştırınız. Karşınıza şekil 5.12’de verilen pencere gelecektir. Bu pencereden “Probe P1” aşağıya açılır (combobox) kutudan “giris”‘i seçiniz ve “OK” butonuna tıklayınız.
12.Tekrar “Graph - Add Trace” seçeneklerini çalıştırınız ve karşınıza gelen aynı pencereden (şekil 5.13) bu kez “Probe P1” aşağıya açılır kutudan “çıkış”‘ı seçiniz ve “OK” butonuna tıklayınız. (Grafikte gösterilecek her bir sinyal için bu işlem tekrarlanır.)

 Şekil 5.12: Grafikte “giriş” sinyalinin gösterilmesi  

Şekil 5.13: “çıkış” sinyalinin gösterilmesi

13.Bu işlemler sayesinde, grafiğimizde göstermek istediğimiz sinyalleri belirlemiş olduk, yani y eksenini oluşturmuş olduk. Bu andan itibaren grafiğimiz sinyalleri göstermeye hazırdır. Ancak devreyi çalıştırmakla bu işlemi yapmış sayılmayız. Grafiğin sinyalleri göstermesi için; “Graph - Simulate Graph” seçeneklerini çalıştırınız.

 Şekil 5.14: Grafiğin çizdirilmesi 

14. Grafiğinizin boyutlarını ayarlamak için grafiği seçili hale getiriniz. Fare göstergesini üzerine götürünüz ve sağ butona basınız. Bu işlemden sonra grafik kırmızı rengi alacak ve etrafı şekil 5.14’de gösterildiği gibi bir çerçeve ile çevrilecektir. Bu çerçeve üzerinde oluşan küçük karelerin üzerine fare göstergesini götürdüğünüzde, gösterge şekli çift yönlü ok olacaktır. Bu anda sol butona basılı tutunuz ve sürükleyip belirlediğiniz bir yerde bırakınız. Grafik istediğiniz şekilde boyutlandırılmış olacaktır.

15. Grafiğin üzerinde değişiklikler yapılmak istenirse; “Graph - Edit Graph” seçenekleri çalıştırılır ve şekil 5.11’de Bu pencerede; gösterilen pencere üzerinden istenilen değişiklikler yapılır.

Graph title:	Grafiğe isim vermek için kullanılır.
Start time:	x ekseni, yani simülasyon başlama zamanı.
Stop time:	x ekseni (zaman) bitiş zamanı girilir. (Simülasyon bitiş zamanı)
Left Axis Label:	y eksenine isim vermek için kullanılır.
Right Axis Label:	x eksenine isim vermek için kullanılır.
User defined properties :	Kullanıcı tarafından özellik tanımlamak için kullanılır.
Options” kısmında;
Initial DC solution	Onaylandığında, bobin ve kondansatör gibi elemanlar için zamanın 0 anındaki durumlarını ihmal eder.
Always simulate :	Devrede yapılan her bir değişiklik de, grafiği tekrar simüle eder.
Log netlist(s):	Simülasyon dosyası tutulur.
SPICE Options :	“Simulator Options” penceresi karşımıza gelir ve SPICE ayarları yapılır.
Set Y-Scales :	Minimum ve maksimum yeni y ekseni değerleri tanımlanabilir.

6. MİKRODENETLEYİCİ TABANLI SİMÜLASYON

Mikroişlemcili ve mikrodenetleyicili sistemlerin simüiasyonunu yapabilen ISIS ortamı bu yönü ile bu alanda en güçlü ve en yetenekli programlardan birisidir. Çok karmaşık mikroişlemcili sistemlerin simüiasyonunu bile birkaç saniye içerisinde interaktif olarak yapabilmekte ve sonuçları bize istediğimiz şekilde gösterebilmektedir. Ayrıca ISIS ortamı piyasada sıklıkla kullanılan, Microchip şirketinin üretmiş olduğu pic’leri simüle ettiği gibi, bunun yanı sıra Motorola, Atmel, Intel, vb. gibi şirketlerin üretmiş oldukları işlemcileri ve arabirimleri de rahatlıkla simüle edebilmektedir. Yine piyasada sıklıkla kullanılan bütün e2prom serisi ve diğer hafıza entegrelerini kullanabilmektedir.

Proteus Design Suite 8 programı ile birçok şirketin üretmiş olduğu işlemci ya da mikrodenetleyiciler simüle edilebilmektedir. Ayrıca Proteus 8 programı piyasada çok kullanılan derleyicilerle tümleşik çalışma desteği sunmaktadır.
Bu bölümde piyasada oldukça sık kullanılan ve okulumuzda 2. Sınıfta okutulan Mikrodenetleyiciler I ve II derslerinde okutulan, Microchip şirketinin üretmiş olduğu PIC serisi mikrodenetleyicilerin simülasyonu üzerinde duracağız. Zaten işlemci tabanlı sistemlerin simülasyona hazırlanması, ISIS ortamında birbirinin aynısıdır. Baksedilen dersler henüz görülmediğinden, kod kısmı üzerinde durulmayıp, yazılmış he derlenerek hex uzantılı makine kodu dosyası elde edilmiş bir örnek sümüle edilecektir. İzlenecek yol şudur:
Hangi PIC mikrodenetleyici ile çalışılacak ise, Proteus proje dosyası oluşturulur.
Mikrodenetleyici içerisine HEX dosya yüklenir ve çalışma frekansı ayarlanır. Simülasyon başlatılır.

NOT: Mikrodenetleyicili sistemler simüle edilirken şu kurallara dikkat edilmelidir:
Kaynak (HEX) dosya basit bir dizinde olmalı ve bu dizin isminde Türkçe karakter kullanılmamalıdır.
Mikrodenetleyici tabanlı sistemler ISIS ortamında hiçbir ek devreye gerek olmadan (osilatör, reset devresi vb.gibi) simülasyon