Proteus clear selection kullanımı

Proteus Design Suite  program eğitimi

Proteus Design Suite program training

7.4.        ÇİZİM ALANI POPUP MENÜLERİ

PCB Layout ortamı çizim alanında iken fare göstergesinin üzerinde bulunduğu komponente göre popup (sağ buton) menü seçenekleri değişiklik gösterecektir. Yani, çizim alanında bir PCB kılıf, yol ya da pad’in üzerine fare göstergesi ile gelip sağ butona basınca farklı menüler ve seçenekler gelecektir. Bu menüler “PCB Layout (ARES) ile Genel İşlemler” bölümünde ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Aşağıda fare göstergesi çizim alanında boş bir alanda iken sağ butona basınca karşımıza gelen popup menü ve seçenekleri hakkında bilgi verilmiştir:

 Şekil 7.16: Çizim alanı popup menüsü

Place: Çizim alanına PCB kılıf ve nesne yerleştirmek için bu seçenek kullanılır. Şekil 7.16’da görüldüğü gibi alt seçenekleri vardır ve bu seçenekler, yukarıda anlatılan araç düğmeleridir.
Select Ali Objects: Çizim alanı içerisinde bulunan bütün nesneleri ve PCB kılıfları seçili hale getirir.
Clear Selection: Seçili olan nesne ve PCB kılıfları, seçili durumdan kurtarır. Kısa yolu “Esc" tuşudur.
Cut To Clipboard: Çizim alanı içerisinde seçili olan nesne ve PCB kılıfları keserek panoya alır.
Copy To Clipboard: Çizim alanı içerisinde seçili olan nesne ve PCB kılıfları panoya kopyalar.
Paste From Clipboard: Panoya keserek veya kopyalanarak alınmış olan nesne ile PCB kılıf varsa, bunları çizim alanına yapıştırır.
               
Fare göstergesi ile çizim alanında bulunan bir komponentin üzerinde iken karşımıza gelen özellikler (popup) menüsü, zaten Proteus programı araç çubukları üzerinde bulunan düğmelerdir ve aynı işleve sahiptirler.

7.5.        PCB LAYOUT (ARES) TASARIM AYARLARI

7.5.1.    TASARIM AYARLARININ ÖNEMİ

Bir tasarıma başlamadan önce veya tasarım sırasında bazı ayarların değişmesi gerekir. Örneğin bir track (yol - hat) genişliğini, çekilecek akıma göre değiştirmek gibi. Tasarıma başlamadan önce bazı ayarları yapmak daha iyi sonuç verir. Çünkü çalışma sırasında ayarları değiştirmek sizi daha fazla yoracak, hatta istenmeyen sonuçlara veya hatalara sebep olabilecektir. Yapılan tasarım ayarları dosya kaydedildiğinde beraber kaydedilir ve yüklenirken aynı ayarlar beraber yüklenir.

7.5.2.    BASKI DEVRE TASARIMINDA DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR

1.Baskı devre kart ölçülerinin dikkatlice tespit edilmesi gerekir. Özellikle kartın yerleştirileceği alan sabit ise, alanın önceden incelenmesinde yarar vardır.
2.Kartın montaj delikleri çizim sırasında belirlenmeli, büyüklüklerine dikkat edilmelidir. Baskılı devre hazırlandıktan sonra montaj delikleri ile uğraşmak hem sakıncalı, hem de zaman kaybına neden olacaktır.
3.Giriş-çıkış bağlantılarının yerleri iyi tespit edilmelidir. Herhangi bir arıza durumunda montaj alanında
bağlantılara rahatça ulaşılabilmelidir.
4.Baskılı devre üzerine bir soğutucu yerleştirilecekse yine tasarım süresi içerisinde soğutucunun yeri belirlenmelidir.
5.Tasarım (çizim) alanında belirlenen PCB kılıfların (elemanların) ölçüleri ile gerçek eleman ölçüleri karşılaştırılmalıdır.
6.Mümkün olduğu kadar plaket üzerine yerleştirilecek elemanların üzerindeki yazı, şekil ve diğer açıklayıcı bilgiler, bir yönden okunacak şekilde yerleştirilmelidir. Ayrıca elemanların birbirlerine göre açıları ve yerleşim düzenleri estetik yönden göz önüne alınmalıdır.
7.Yüksek frekans taşıyan hatlar ile yüksek akım taşıyan hatların durumları incelenmeli, mümkün oldukça birbirinden uzak tutulmalıdır.
8.Kuvvetli akım taşıyan hatların kesitleri (track genişlikleri) akım kapasitelerine göre seçilmelidir.
9.Baskı devre tasarımında malzemeli yüz esas alınmalıdır. Plaketin üzerine eleman sembolleri yerleştirilmiş gibi düşünülmeli, daha sonra da çizilmiş olan tasarım plakete aktarma yöntemi de dikkate alınarak, gerekirse mirror (ayna) görüntüsü alınmalıdır.

7.5.3.    PLAKET ALANI TANIMLAMAK

PCB’sini hazırlayacağımız plaketler çoğunlukla dikdörtgen olarak tasarlanır. PCB Layout (ARES) ortamında, çalışma alanı içerisinde dikdörtgen bir kart alanı belirlemek için;

1.Grafik araç çubuğu üzerinde bulunan 

(2D Graphics Box Mode) düğmesine basınız.

2.Genellikle çizim yüzeyini (katını) belirlediğimiz kutuda, şekil 10.2’de gösterildiği gibi, “Board Edge” seçili hale gelecektir. Değil ise seçiniz.
3.Şekil 7.17: PCB plaket sınırlarının belirlenmesi

şekil 10.2 menüsü

4.PCB Layout (ARES) çizim alanı (mavi dikdörtgen ile çevrili alan) içerisinde, fare göstergesinin sol butonuna basıp-bırakarak, istediğiniz boyutlarda bir dikdörtgen oluşturunuz ve tekrar sol butona basıp-bırakmız.
5.Dikdörtgen alanınız oluşturulduğunda çerçeve rengi sarı olacaktır ve PCB Layout (ARES) içerisinde “Board Edge” olarak isimlendirilecektir.

7.5.4.    ÖLÇÜ BİRİMİ OLARAK MİLİMETRE KULLANMAK

Proteus programı default olarak “inch” ölçü birimini kullanır. Fakat, ülkemizde bu birim fazlaca kullanılmamaktadır.
PCB Layout (ARES)’de ölçü biriminin inch’den milimetre’ye dönüştürülmesi çok kolaydır.
1.Klavyeden “M” tuşuna basınız. Bu tuşa her basışınızda “inch” ile milimetre arasında geçiş yaparsınız. (İkinci bir yöntem de menüden “View - Toggle Metric/Imperial” seçeneklerini çalıştırmaktır.)

7.5.5.    BOYUT - MESAFE (DIMENSION) BELİRLEMEK

Dimension modu, PCB kartı üzerinde değişik noktalar arasındaki mesafenin ölçülmesi işleminde kullanılır. Bu modu kullanabilmek için;
1.Grafik araç çubuğu üzerinde bulunan (Dimension Mode) düğmesine basınız.
2.Fare göstergesini mesafe ölçümü yapacağınız yerin başlangıç noktasına getiriniz ve sol butona basıp-bırakınız. Fareyi bitiş noktasına doğru sürükleyiniz. Bu sırada başlangıç noktasından, fare göstergesini sürüklediğiniz yere doğru yeşil bir çizgi oluşacaktır. Bitiş noktasına geldiğinizde sol butona tekrar basıp-bırakınız. Şekil 7.18’de gösterildiği gibi sarı renkli olmak üzere iki nokta arasındaki mesafe (şayet milimetrik ölçü biriminde iseniz) mm olarak verilecektir

Şekil 7.18: Mesafe belirleme

7.5.6.    IZGARAYI (GRID) AYARLAMAK

Izgara (grid) devre elemanlarını yerleştirilmesi ve routing (net ağının bakır hatlara dönüştürülmesi işlemi) için kullanılır. Böyle olmasına rağmen eleman yerleştirme işleminde ve routing yapma işleminde ızgara görevinin ayrı ayrı düşünülmesi daha yerinde olur. Devre elemanlarının yerleştirilmesinde varsayılan 2.5 mm’lik ızgaranın seçilmesi yeterli olur.

 Şekil 7.19: Izgaranın ayarlanması

Izgaranın ayarlanması için; F1, F2, F3 ve F4 fonksiyon tuşları ya da menüden “View - Snap xx” seçenekleri kullanılır.

Şekil 7.20: lzgara aralıklarının ayarlanması

Ayrıca “Technology - Set Grid Snaps” seçenekleri çalıştırıldığında karşımıza şekil 10.6’da verilen ızgara yapılandırma penceresi gelir. Bu pencere ile biraz önce anlatılan “Snap” aralıkları kullanıcı tarafından istenildiği gibi ayarlanabilir. Bu pencere ile nokta aralıkları da piksel cinsinden yine kullanıcı tarafından belirlenebilir.
“Start up units” seçeneği altında verilen ölçü birimlerinden hangisi seçilirse, PCB Layout (ARES) ortamı seçilen ölçü birimi ile başlar.

7.5.7.    GÖRÜNTÜNÜN BOYUTUNU DEĞİŞTİRMEK

Çizim alanınızdaki çalışmanın daha iyi görülebilmesi için, zaman zaman yakınlaştırıp, uzaklaştırmaya ihtiyacınız olacaktır. Görüntü boyutlarını değiştirebilmeniz için ekranda açık olan menü olmaması gerekir. Bütün menüler kapalı iken “View” menüsü, fonksiyon tuşları veya araç düğmeleri ile bu işlemi gerçekleştirebilirsiniz.

View menüsü ile Ekran görüntüsünün ayarlanması.

Araç çubuğu düğmeleri ile Ekran görüntüsünün ayarlanması.

	F5: Görüntü istenildiği gibi odaklanır.
	F6: Görüntü yakınlaştırılır.
	F7: Görüntü uzaklaştırılır.
	F8: Tam sayfa görüntülenir.
	Seçilen alanı yakınlaştırır.

7.6.ŞEMANIN OTOMATİK PCB ÇİZİMİ İÇİN PCB LAYOUT (ARES) ORTAMINA AKTARILMASI

Proteus Design Suite 8 programının yeniliklerinden bir tanesi de, Schematic Capture (ISIS) ile PCB Layout (ARES) programlarının birbirleri ile etkileşimli çalışabilmeleridir. Yani ISIS ortamında devre şemasında yapılan en ufak bir değişiklik hemen ARES ortamına aktarılmaktadır. Yani kullanıcının hiçbir şeş yapmasına gerek yoktur.
Bir Proteus proje dosyası oluştururken; karşımıza gelen “New Project Wizard pencerelerinden önce Schematic Capture (ISIS) dosyası, sonra da PCB Layout (ARES) dosyası projemize dâhil edilir. Bu işlem yapıldıktan sonra ISIS tasarım alanına çizeceğiniz her devre şeması, ARES e aktarılacaktır.
Ayrıca Schematic Capture (ISIS) ortamında şema çizerken, eğer çizilen şema PCB layout (ARES) kullanılarak otomatik PCB’si çıkarılacak ise bir takım kurallara uyulması gerekir. Bu kurallara dikkat ettikten sonra ARES’de otomatik PCB çizdirmek çok kolay olacaktır. Bu kuralları kısaca şöyle tanımlayabiliriz:
1.ISIS’da şemayı çizerken kullandığımız elemanların PCB kılıfları (pake: tipleri) tanımlı olmalıdır. Tanımlı değilse, manuel olarak tanımlanmalıdır.
2.Devrenin besleme bağlantıları unutulmamalıdır.
3.ISIS’da oluşturulan şema ARES’e aktarılmadan önce, bir isim verilerek kaydedilmelidir.

7.6.1.    UYGULAMA: ŞEMANIN PCB LAYOUT (ARES) ORTAMINA AKTARILMASI

Bu yapacağımız uygulamada; Schematic Capture ortamında, tasarım alanına kuracağımız devreyi, baskı devresi çıkarılmak üzere PCB Layout (ARES) ortamına aktaracağız. Ancak Schematic Capture (ISIS) ortamında devremizi çizerken, yukarıda bahsettiğimiz kuralları hatırlamamız ve göz önüne almamız gerekiyor. Bu nedenle işlem basamakları anlatılırken sizlere bir takım hatırlatmalar yapılacaktır.
Uygulamamız yürüyen ışık devresidir. 555 entegresi ile saat palsi (clock) etilmekte ve 4017’nin CLK girişine verilmektedir. 4017, 10-bit Johnson sayıcıdır. Dolayısıyla her bir saat palsinde sayıcımız, çıkışlarına bağlı bulunan ledleri sırasıyla yanık duruma geçirecektir.

Şekil 7.22: Projeye ISIS dosyası ekleniyor                        Şekil 7.23: Projeye ARES dosyası ekleniyor



1.Yeni bir Proteus projesi oluşturunuz. Proteus projemizde; şekil 7.22'de gösterildiği gibi yatay antetli
(Landscape A4) bir Schematic Capture (ISIS) dosyası ve şekil 7.23’de gösterildiği gibi (Generic Single Layer) tek yüz bir PCB Layout dosyası olmalıdır.
2.Şekil 7.24’de oluşturduğumuz projemizin ekran görüntüsü verilmiştir. Bu şekil incelenecek olursa; projemizde Schematic Capture (ISIS) ve PCB Layout (ARES) sekmeleri otomatik olarak oluşturulmuştur.

Şekil 7.24: Projenin ekran görüntüsü

3.Kütüphaneden “555, 4017, CAP, CONN-H2, LED-RED ve RES” elemanlarını çağırınız. Yalnız bu elemanları çağırırken “Pick Devices” penceresinden PCB kılıflarının tammlamp-tanımlanmadığına dikkat ediniz. Şekil7.25’de görüldüğü gibi 555 elemanının PCB kılıfı tanımlanmıştır. Şekil 7.26’da ise LED-RED elemanının PCB kılıfı tanımlanmamıştır. Bu tanımlamayı kesinlikle yapmalıyız, aksi takdirde şemamız ARES’e aktarılırken bu eleman aktarılmaz. Bu tanımlamayı ilerleyen işlem basamaklarında yapacağız.

Şekil 7.25: PCB kılıfı tanımlanmış 555

 Şekil 7.26:PCB kılıfı tanımlanmamış LED

4.Şekil 7.27’de gösterilen devreyi tasarım alanına kurunuz. Bu devrede dikkat edeceğiniz gibi beslemelere isim verilmiş ve ayrıca CONN-H2 komponentine POWER ve GND sembolleri bağlanarak, isimler verilmiştir. Bu isim verme işlemi düzenleme modunda yapılmaktadır. Fare göstergesi ile önce POWER, sonra GND komponentleri üzerine geliniz ve düzenleme pencerelerini çağırınız.

Şekil 7.27: şema

Karşınıza gelen düzenleme pencerelerinden, şekil 7.27’de gösterilen isimleri veriniz.
Şekil 7.27: Yürüyen ışık devresi Bu devrede CONN-H2 komponentinin kullanılmasının ve bu komponente iki adet ase bağlanmasının nedenine gelince: ARES’e aktarılacak olan ve baskı devresi çıkarılacak olan bu devrede, CONN-H2 konnektörünün PCB kılıfı beslemeleri temsil edecektir. İki adet şase bağlanmasının nedeni ise; devrede görüldüğü gibi 555’in şasesi GND olarak isimlendirilmiş, 4017’nin besleme pinleri ise Hidden’lı olmak üzere VDD ve VSS olarak isimlendirilmiştir. Dolayısıyla devremizde iki adet şase olmak zorunda ve bunların birinin ismi GND, diğerininki de VSS olmak zorundadır ki, ARES PCB hazırlarken bu hatları birbirine bağlasın.

5.Şimdi sıra, kütüphaneden elemanları çağırırken PCB kılıfı tanımlanmamış olan elemanlara (bu devre için bir tane idi, LED-RED elemanı)  PCB kılıf tanımlama işlemine. D1 sembol numaralı ledin düzenleme penceresini çağırınız (şekil 7.28) ve “PCB Package” yazan kısma LED yazarak “OK” butonuna basınız. Sırasıyla bütün LED-RED elemanlarına bu işlemi yaparak, PCB kılıf atayınız. (Arzu eden kullanıcı bir tane LED-RED komponentini Decompose (bileşenlerine ayırarak) yaparak, yeni bir eleman oluşturup, bu esnada PCB kılıf atayabilir. Bundan sonraki bütün uygulamalarında da bu ledi kullanabilir.)

 Şekil 7.28: D1 ledi (LED-RED) düzenleme penceresi

6.Yapacağımız iş bakımından devre simülasyonunun önemi yoktur (çünkü yapacağımız iş, devre şemasını çizip ARES ortamına aktarmak), ama istediğiniz takdirde play (►) düğmesine basınız ve simülasyonu başlatınız.
7.Stop (■) düğmesine basınız ve simülasyonu durdurunuz. Bütün bu işlemlerden sonra sıra PCB Layout (ARES) sekmesine tıklayarak şemamızın PCB ortamına aktarılmasına geldi.
8.PCB Layout (ARES) sekmesine tıklayınız ve malzeme kutusunda Schematic Capture ortamında oluşturduğunuz devre elemanlarının sembol isimlerini görünüz. Bu durum şekil 7.29’da verilmiştir.

şekil 7.29

şekil 7.30

Şekil 7.30’da gösterildiği gibi “Component Mode" düğmesine tıklayınız ve Schematic Capture ortamındaki elemanlarınızın PCB kılıf karşılıklarını kullanıcı eleman kutusunda görünüz. Bu PCB kılıfları sırasıyla seçiniz ve çizim alanına taşıyınız. (ARES’e geçiş yaptıktan sonra, PCB’si çizdirilecek olan şema için bir kart boyutu “Board Edge” oluşturulması gerekir. Bu durum, daha önce ayrıntılı olarak açıklandı)

Şekil 7.31: PCB kılıfların çizim alanına taşınması 

Şekil 7.31'de PCB Layout (ARES) ortamında oluşturulan, devremizin rastnest görüntüsü verilmektedir. Buraya kadar yaptığımız işlemlerle Schematic Capture (ISIS) ortamında oluşturmuş olduğumuz devreyi PCB Layout (ARES) ortamına, baskı devresini çizmek üzere taşımış olduk.

Şekil 7.32: Auto-router ile Baskı devrenin tamamlanmış hali

Araç çubuğu üzerinden veya tools menüsünden “Auto-router” düğmesine tıklandığında açılan pencereden “begin routing” düğmesine tıklanarak, baskı devrenin hazırlanmasını ARES programına yaptırabiliriz. Baskı devrenin tamamlanmış hali, şekil 7.32’de görülmektedir.

 Şekil 7.33: Yürüyen ışık devresinin üç boyutlu resmi

Yürüyen ışık devremizin baskı devresi çıkarıldıktan sonraki 3D üç boyutlu resmi, şekil 7.33’de görülmektedir.

 Şekil 7.34: Şemanın yazıcıya gönderilmesi

7.6.2. ŞEMANIN YAZICIYA GÖNDERİLMESİ

Schematic Capture (ISIS) ortamında hazırlanan şemanın yazıcı (printer)’dan alınması diğer Windows programlarından farklı değildir. Çünkü Windows işletim sistemi altında çalışan tüm programlar birçok iletişim penceresini ortak kullanırlar. SIS’ın “Printer Setup” penceresi de bunlardan birisidir.

UYGULAMA: ŞEMAYI YAZICIYA GÖNDERMEK

İçerisinde ISIS dosyası da olan, herhangi bir proje dosyasını tasarım alanına çağırınız.
“File - Print Design” seçeneklerini çalıştırınız. Karşınıza gelen şekil 7.34’deki pencerede gerekli ayarları yapınız ve “OK”düğmesine basınız.

Bu pencerede önemli olan ayarlar;

Şemanın kâğıda dik mi, yatay mı yazdırılacağı,

Şemanın kâğıda yazdırılma boyutu,

Şemada bulunanların tamamı mı, yoksa bir bölümünün mü yazdırılacağı,

Şemada bulunanların tamamı mı, yoksa bir bölümünün mü yazdırılacağı,

Şekil 7.34’deki pencerede ön görünüş kısmını kullanarak, şemanın kâğıda yerleşiminin sağlanması,

Şemanın kaç adet yazdırılacağı, Ayarlar yapıldıktan sonra “OK” düğmesine basılması yazdırma işlemi için yeterli olacaktır.

Proteus Design Suite 8 serisi programı kullanımı için derleyip anlatacaklarım şimdilik bu kadar, umarım kullanım hakkında bilgi sahibi olmuşsunuzdur yeni bir program anlatımıyla buluşmak üzere
zihniniz hep açık olsun.